Hier doen we het VooR!
Sinds 2014 behoort de Waddenzee tot UNESCO Werelderfgoed. Daarmee is de (internationale) bekendheid van het gebied toegenomen en staat het op gelijke voet met wereldberoemde natuurgebieden als Yellowstone, het Great Barrier Reef en de Kilimanjaro. De toeristenstroom naar het Waddengebied is mede hierdoor ook toegenomen net als de bijbehorende kansen en uitdagingen. Een UNESCO Werelderfgoed vraagt naast bescherming en ontwikkeling óók om versterking van de kernwaarden ten behoeve van de natuur en de economie. Dat vraagt bij alle werkzaamheden en activiteiten om bijdragen aan een gebied van Werelderfgoedklasse. PRW vervult hierin een uitdagende en aanjagende rol.
Om dit doel te bereiken werkten we in 2020 aan:
Trilateraal programma Dark Sky Werelderfgoed Waddengebied
Project in het kort
Duisternis is één van de kernkwaliteiten van het UNESCO Werelderfgoed. Nederland heeft het Dark Sky programma in gang gezet; de realisatie van plekken in het Waddengebied waar men nog ongehinderd kan genieten van echte duisternis en van de sterren en planeten die daarin te zien zijn. De volgende stap is om dit ook trilateraal te agenderen.
Dit hebben we gedaan
Wij bouwden, met ondersteuning van het Wadden Sea Forum, verder aan een trilaterale werkgroep voor het bevorderen van duisternis. Met vertegenwoordigers van het Deense eiland Møn en de Duitse eilanden Spiekeroog en Pellworm, die alle drie bezig zijn het predicaat Dark Sky Park te verkrijgen. En ook met andere partners via de Partnership Hub. We willen gezamenlijk een trilateraal Dark Sky Programma ontwikkelen. Om zo het belang van nachtelijke duister in het Waddengebied blijvend onder de aandacht te brengen, gezamenlijk fysieke maatregelen te nemen voor reductie van lichtemissies en het beleven van heldere nachten en het verankeren van bijbehorend beleid. Als eerste stap werkte de werkgroep aan een trilateraal symposium. In verband met Covid-19 is dit omgezet naar een webinar in het voorjaar van 2021.
In alle drie Waddenzee-landen vroegen we op Earth Hour* aandacht voor waarde van donkerte in het Waddengebied en de duurzame keuzes die daarin te maken zijn.
* (het uur dat de lichten uit zijn op zaterdag 28 maart om het probleem en de oplossing van klimaatverandering wereldwijd op de kaart te zetten)
Dit hebben we in 2020 bereikt
De trilaterale werkgroep voor het bevorderen van duisternis is geconsolideerd en uitgebreid met een inhoudelijk deskundige en leden van de Partnership Hub. Er is overeenstemming over een gezamenlijke af te leggen route naar een trilateraal Dark Sky Programma inclusief politieke erkenning van duisternis als kernkwaliteit van het Werelderfgoed. Met als eerste stap een trilateraal symposium. Er was dit jaar ook ruime persaandacht voor duisternis. Zowel in Nederland als in Duitsland en Denemarken. De door PRW geactualiseerde en vertaalde factsheets werden goed ontvangen door de werkgroepleden.
“De Wadden worden steeds donkerder” – kop van nieuwsbericht 28 maart 2020 op NOS.nl
Versterken landschappelijke kwaliteit
PROJECT IN HET KORT
UNESCO heeft unieke kernwaarden benoemd voor het trilaterale Waddengebied die nergens anders ter wereld zo te beleven zijn. Het bevorderen van de (landschappelijke) kernwaarden heeft niet alleen betrekking op nieuwe ontwikkelingen. De vraag is ook hoe we willen omgaan met ontwikkelingen en/of objecten vanuit het verleden waarvan we vinden dat deze niet meer passen bij het gebied als Werelderfgoed op de langere termijn. We zouden daarom niet bang moeten zijn om deze ongewenste landschappelijke elementen de komende periode te verwijderen of te verduurzamen, met als gevolg dat we de kwaliteit van het landschap juist versterken.
DIT HEBBEN WE GEDAAN
In samenwerking met bureau BKB startten we de online-campagne Wad Zie Jij. We vroegen inwoners van het Waddengebied via social media welke gebouwen/terreinen zij niet (meer) passend vinden bij de kernwaarden van het werelderfgoed. De respons op de campagne was boven verwachting. Vervolgsessies met een deel van de stemmers en later ook met deskundigen konden helaas door Covid-19 niet doorgaan. In plaats daarvan is een digitaal magazine gemaakt. Met onder andere 7 interviews met bewoners die stemden. De opbrengst van de Wadziejij-campagne werken we verder uit met hulp van experts. We vragen ze om de ideeën verder aan te vullen en te concretiseren op een manier waarbij de gebouwen wél goed passen in hun omgeving en bij de waarden van het Waddengebied.
DIT HEBBEN WE IN 2020 BEREIKT
We leerden dat een online campagne een groot bereik heeft en een fraaie oogst kan hebben. Zeker in dit geval waarin we op zoek waren naar (subjectieve) meningen van mensen die daadwerkelijk in het gebied leven. Meer dan 6.000 paginabezoeken op www.wadziejij.nl leverde uiteindelijk 312 stemmen en nominaties op. In totaal 14 gebouwen en terreinen werden aangedragen. Deze oogst is het vertrekpunt voor gesprekken met deskundigen en organisaties met handelingsperspectief om te komen tot een actieprogramma in 2021.
“Het lijkt mij interessant om er een museum van te maken. Ik denk dat het bijbrengen van respect voor de natuur hand in hand gaat met educatie en bewustwording hoe bijzonder het Waddengebied is.” – Arjen Bloem over hotel ’t Punthoofd in magazine Wad Zie Jij
Zonering en ontwikkeling waardenset duurzaam toerisme
PROJECT IN HET KORT
De bescherming van natuur in het Waddengebied staat in beleving voorop. Ook moeten mensen in het Waddengebied ‘ongestoord’ kunnen genieten van de kernwaarden. Dat geeft soms spanning. Het is van belang om aantrekkelijke toeristische ‘hotspots’ inzichtelijk te maken voor het brede publiek. Bezoekers worden naar plekken geleid waar men ongestoord van de Waddenzee en van de UNESCO-kernwaarden kan genieten. En tegelijkertijd worden kwetsbare plekken ontzien van grote groepen toeristen. Het is wenselijk de bestaande zoneringskaart (resultaat van het ‘Mooiste Natuurgebied van Nederland’) te koppelen aan andere initiatieven, zodat een compleet overzicht ontstaat dat bijdraagt aan de balans tussen beleving en bescherming van de natuurwaarden van het Waddengebied. Uiteindelijk moet er een universele waardenset worden ontwikkeld en uitgedragen.
DIT HEBBEN WE GEDAAN
De zoneringskaart staat nu op de website Waddenzee.nl en is zo voor iedereen bereikbaar. Na bespreking in de Beheerraad in 2019 was al wel duidelijk dat een meer gedetailleerde zonering gewenst is. Deze actie past binnen het opstellen van een integraal beheerplan voor het Waddengebied door de Beheerautoriteit. Min of meer als voorbereiding verkent PRW, binnen de vrije ruimte, de balans tussen beschermen en beleven. Er zijn zorgen of de balans tussen beschermen en beleven in en om de Waddenzee (inclusief wadplaten, onbewoonde eilanden en kwelders) niet verstoord is. PRW jaagt het goede gesprek aan over wat dit alles zou kunnen betekenen voor ondernemerschap, beheermaatregelen en eventueel te maken (scherpere) keuzes.
DIT HEBBEN WE IN 2020 BEREIKT
De gesprekken met beheerders zijn in 2020 gestart en worden in 2021 afgerond en aangevuld met gesprekken met ondernemers. Er is in 2020 een eerste overzicht verkregen van feiten en indrukken met betrekking tot beleving, zorgen die er bestaan en hoe daar vanuit verschillende perspectieven tegenaan wordt gekeken.
Duurzaam handelen: het goede voorbeeld geven
PROJECT IN HET KORT
Overheidsorganisaties en andere beheerders in het Waddengebied hebben een voorbeeldfunctie en horen voorop te lopen bij de verduurzaming van het gebied. Door bijvoorbeeld het voortouw te nemen bij plasticvrije inkoop, het elektrificeren van voer- en vaartuigen en het organiseren van duurzaam onderhoud en beheer. Daar zijn incidenteel al mooie voorbeelden van die navolging verdienen. Deze partijen kunnen experimenteren met nieuwe duurzame technieken en de ervaringen met elkaar delen. De verwachting is dat dit ook een positief effect heeft op het duurzaam handelen van private partijen.
DIT HEBBEN WE GEDAAN
In samenwerking met bureau BKB ontwikkelden wij een conceptdesign voor een event. Met als doel genodigden te inspireren door bestaande (baanbrekende) duurzame initiatieven concreet te laten zien en te laten ervaren. Het event willen we ook benutten voor het aanjagen en verbinden van nieuwe innovatie- en duurzaamheidsambities van en tussen partijen. Om zo bij te dragen aan ecologische versterking van het Waddengebied en de transities naar duurzaam (economisch) medegebruik. Oftewel; wat voor ‘n prachtigs kunnen we vanuit het Waddengebied tonen aan de wereld, en welke innovaties vanuit de rest van de wereld kunnen inspireren voor toepassing in het Waddengebied.
Afhankelijk van Covid-19 ontwikkelingen bekijken we of het organiseren van een dergelijke bewust gekozen live-event nog wel gepast is. Zo niet, dan zullen we schakelen naar een andere invulling.
DIT HEBBEN WE IN 2020 BEREIKT
Het conceptdesign voor een inspiratie-event ligt klaar. Ook maakten we een zogenaamde “2-pager”. Deze bevat een samenvatting van de inhoud en vorm van een dergelijk event. Vanwege Covid-19 zijn zowel de voorbereiding van het inspiratie-event als de verkenning of/met welk ander event samen te werken, tot nadere orde opgeschort.
