Randen van het wad

Hier doen we het VooR!

De randen van het Wad komen steeds meer onder druk te staan door klimaatverandering. De kustveiligheid in combinatie met bodemdaling en toenemende verzilting vraagt nadrukkelijk aandacht. Hoe geven we onder de veranderende omstandigheden invulling aan veiligheid, biodiversiteit en de economie in het kustgebied? Vanuit Randen van het Wad zoeken we naar integrale oplossingen waarbij de harde scheidslijn tussen land en zee verzacht wordt. PRW heeft hierbij de rol om zaken te agenderen, innovaties te stimuleren en nieuwe projecten aan te jagen. Hierbij gaan de functies natuur, waterveiligheid, landbouw en beleving vaak hand-in-hand.

Om dit doel te bereiken werkten we in 2020 aan:

Pilots integrale gebiedsopgaven overgangszones

PROJECT IN HET KORT

Centraal staat het handelingsperspectief in relatie tot de verwachte effecten van de klimaatverandering op leven, wonen en werken in het Waddenkustgebied. Onze focus richt zich met name op waterveiligheid, economie en biodiversiteit. De meerwaarde van PRW zit met name in het bieden van overzicht en in onze integrale blik. We sluiten aan bij initiatieven en ontwikkelingen die bottom-up ontwikkeld zijn, integraal en schaalbaar zijn en daar waar veranderenergie aanwezig is.

DIT HEBBEN WE GEDAAN

We gaven een nadere uitwerking aan het Manifest Lauwerskust met de Haalbaarheidsstudie ‘Naar een Zilte Lauwerskust’. Het is ons voorstel om niet alleen vanuit natuur maar ook vanuit klimaatadaptief waterbeheer en toekomstbestendige landbouw de verschillende ambities in samenhang nader uit te werken. Binnenkort staat dit op de agenda van de Stuurgroep Lauwersmeer.

Slib wordt vaak als afvalstof gezien en als lastig ervaren. PRW zoekt samen met partners nuttige toepassingen van slib voor bijvoorbeeld klimaatadaptatieconcepten als de ‘Dubbele Dijk’, als bouwmateriaal of voor overige nuttige toepassingen. Dit jaar liet PRW samen met Port of Harlingen een verkenning uitvoeren naar mogelijkheden om slib uit de haven van Harlingen binnendijks toe te passen.

Klimaatadaptatie wordt door de uitdagingen die een veranderend klimaat biedt steeds belangrijker. In onze ‘ vrije ruimte’ werkten we daarom samen met partners aan zichtbaarheid en meer bewustwording van hoe we in het Waddengebied met klimaatadaptatie omgaan. En aan een gezamenlijk programma tijdens de Global Climate Adaptation Week in januari 2021. PRW gaf opdracht voor het opstellen van een verkenning rondom klimaatopgaven en adaptieve oplossingen. En samen met Rijkswaterstaat, provincies Groningen en Fryslân, Investeringskader Waddengebied, waterschap Noorderzijlvest, Eems-Dollard 2050 en Klimaatadaptatieweek Groningen werkten we aan een inspirerend programma rondom klimaatverandering in het Waddenkustgebied. Waaronder een seminar tijdens de klimaatadaptatieweek van eind januari 2021. Gezamenlijk lanceerden wij Expeditie Waddenkust: een serie van 7 korte films over actuele vraagstukken en initiatieven op het gebied van klimaatadaptatie. In 2021 gaan we met deze films en de oogst van de klimaatweek en -top op stap en, in samenwerking met lopende gebiedsprocessen, in gesprek met boeren, burgers en buitenlui.

DIT HEBBEN WE IN 2020 BEREIKT

Als co-initiator van Manifest Lauwerskust hebben we zorggedragen voor een goede afstemming met en borging van een deel van de voorstellen in de Gebiedsagenda Lauwersmeer 2020-2023.

Met de samenwerking rond de Global Climate Adaptation Week boorden we een brede doelgroep aan. Het initiatief voorziet in een duidelijke behoefte want diverse partijen (overheden, onderzoekers, terreinbeherende organisaties, waterschappen en belangenorganisaties vanuit landbouw en natuur) doen mee en dragen ook financieel bij. En dat geeft energie.

Visie en pilots zilte economie Waddenzeekust

PROJECT IN HET KORT

Door de klimaatverandering dreigt de verzilting van landbouwgronden toe te nemen, parallel aan de afname in beschikbaarheid van zoet water in de zomerperiode. Door toepassing van de strategie van ‘zoutadaptatie’ gaat de landbouw bewuster om met zoetwatervoorraden die in het winterhalfjaar opgebouwd worden uit hemelwater, zodat men in de zomerperiode minder last heeft van zoetwatertekorten en ook de verzilting kan worden teruggedrongen. Er komen kansen voor brakke overgangsnatuur tussen land en Wad, omdat watergangen brakker mogen worden (zonder dat de landbouw daar schade van ondervindt). De opdrachtgevers beogen de ontwikkeling van landbouwproducten die beter bestand zijn tegen water met hoger zoutgehalte.

DIT HEBBEN WE GEDAAN

Acacia Water voerde in opdracht van PRW een analyse uit naar initiatieven die inspelen op de toenemende verzilting in de Waddenregio. Het gaat om initiatieven rond zilte teelten, zout tolerante teelten en zilte aquaculturen. Conclusie: er zijn wel kansen maar veel staat nog in de kinderschoenen en op veel fronten ontbreekt (vooralsnog) een goed verdienmodel. Voor pioniers is een handreiking opgesteld hoe tot financiering te komen. Als vervolg op het onderzoek van Acacia Water zouden keukentafelgesprekken worden gevoerd. Vanwege Covid-19 staan die nu voor 2021 gepland.

DIT HEBBEN WE IN 2020 BEREIKT

Overeenkomstig de aanbeveling in onze PRW rapportage “Regie Aanpak verzilting Noord-Nederland” zijn zowel in Noord-Holland als in Groningen/Fryslân regiomakelaars zoet zout knooppunten aangesteld.